Soms
Dins aqueste recuèlh, devesit en « uèit vals », lo poèta nos convida a « tornar a de fonts » metaforicas, mas orientadas imaginalament en tornant montar lo grat de uèit rius, coma se beuriá clartat per las mans de las ondinas d’Arièja, de Salat, de Garona, de nèstas e gaves, d’Èbre, de Tarn e de Ròse. Los images fotografics qu’acompanhan aqueles encontres son lo rebat fidèl de la passion de Franc Bardòu per las montanhas. D’exèrgues totes pels camps dels savis prepauses del critician George Steiner marcan los grases de las ascensions qu’i convida cada poèma.
I poiretz imaginar que tornatz a de fonts culturalas vos confrontant a l’identitat originala d’un pòble de las doas mars de las tres montanhas, lo pòble de la lenga occitana. Mas i poiretz, tant aisidament, imaginar descobrir las fonts dels milièrs de dolors que constituïsson la pasta de la vida — e de sos plasers plan tròp rars per non pas èsser saborats tot a favor.
Enfin, coma es costumièr a çò de l’autor, i poiretz plan segur seguir un camin de lectura metafisica remandant a un cristianisme sense rei — lo que sos detractors qualifican mespresosament de « gnostic ».
Mas qué ne ditz, d’aquelas fonts, l’autor el-meteis ? Aiçò : « Son doblas las fonts, ambiguas. Unas te contaràn la lutz, que n’an sabor, clartat, aurièra. D’autras van totas de sornièra, d’espessor de realitat, d’una finitud que t’estabornís.
Vivèm luènh de las fonts, en tot mirar córrer lo flume que travèrsa la vida e la vila d’un lieuç, coma qui pren la lama esbleugida de sang per l’escleta candor d’aqueles mots que mancan per cénher lo mal qu’es al mond d’existir. Beure a d’unas ? Escupir dins d’autras ? Mas al mond de la mesclanha, cossí las destriar sense s’i enganar ? Se pèrdre de s’i enganar ? O se pèrdre de non i beure ? Rai ! A tot pèrdre, per un tal mond ja del tot esperdut… »
Poèmas estraits del recuèlh
« Lo poèta (Hölderlin) sap que pòt, a i riscar la vida, cercar a trapelar lo lieuç entre sas mans destarioladas »
George Steiner
in Fragments (un peu roussis)
Cap a las fonts
d’Arièja - 3
Lo tèrratrem de cada res
invertís, crudèl, sa natura
per t’atraire a sas illusions.
Totun d’al fons de la memòria,
ausís lo bomb indefinibla
de lieuç e de serenitat
que sembla lo cant de las fonts,
d’abans tota val de lagremas.
L’as qu’ondeja d’incertitud
e lugreja d’infinitud.
S’escapa del cèl de tas mans.
« Lo gèni se ritz de l’impossible. »
George Steiner
in Fragments (un peu roussis)
Cap a las fonts de
Garona - 5
Totes t’an vist partir a punta d’alba,
neblavestit de fred, de solitud,
traucant lo vel atupit d’escuranha
que teis las nuèits de jorns tant illusòris.
Òrba sentor de senda, de nevièrs,
t’an vist auçar las piadas de l’errança
cap als semens de font lèu oblidada.
T’i an cregut baug, montant cap al nonrés.
Mas d’ont ven l’aiga al gorg qu’auses a córrer ?
« A despart d’una republica de l’excelléncia, lo contracte social, tal coma ieu l’entendi, deuriá reduire demest sos membres l’agregat de la dolor e de l’asir, que de cotria banhan nòstras relacions internacionalas e communautàrias. Los sistèmas totalitaris (hegelians) embregonan l’asir e institucionalizan lo patiment. Los mobilizan, los dirigisson cap al boc emissari interior e l’enemic estrangièr. A cada nivèl, las burocracias de menaça e d’abjeccion utilizan lo patiment. »
George Steiner
in Errata, récit d’une pensée
Cap a las fonts de
Ròse - 8
Tot un asuèlh de patz al som del grand silenci
non pòt pas esfaçar la rumor de l’auratge,
de l’asir, de la páur, dels patiments de bada,
que l’uman camin sèc de la dotz al bocal.
O t’an pres tot çò tieu, tot un pòble e sa votz,
tota sa desirança a sa talent d’estar.
Non t’an pas acordat qu’una estona esvanida
ont lor as escapat, remontant lo riu vièlh
fins al gisclar de l’Èsser al tomple del nonrés.
Se procurar
los recuèlhs
Per comandar, aquò es simple :
Escrivètz dirèctament a TròbaVox, per corrièl, a l’adreiça qu’avètz aicí : troba.vox@wanadoo.fr
Retrobatz las òbras de Franc Bardòu dirèctament suls punts de véndias occitans coma Librairie Occitania (M. J. Thourel), Espaci Occitan dels Aups, La Tuta d’Òc.
