La nuèit
Fernando Pessoa sembla aver tostemps sabut que sèm rets de contraris e d’oposicions interioras qu’a lèu aprés a despassar, a assumir, a aculhir coma aitant de camps d’expressivitat poetica. Desirant seguir aquesta via aventurosa de l’escriptura, Franc Bardòu li fa aquí un omenatge ferverós. Dins « La nuèit » d’aqueste recuèlh d’amor e d’exili, que l’autor i continua de conjugar la via tradicionala del Trobar medieval occitan, son gnosticisme contemporanèu e son subrerealisme jungian, en seguidda del sieu recuèlh « Lo Jorn » paregut l’an d’abans, vos convida a explorar l’Estelum, sas ensenhas fatidicas e las pantomimas bufècas dels nòstres personatges de fum. Coma pels ancians crestians que Pacôme Thiellement a descrits amb gràcia e respècte en tant que « sense-rei », la vida sus tèrra non es qu’un sòmni, mas mai exactament una cachavièlha que ne nos devèm deliurar al cap del camin. Es per aiçò que vos farà pujar a l’escalina dels cèls antics, tot esperant ne vos permetre d’i devinhar las passions que nos tormentan totes de badas. Assajarà a la seguida de vos agafar a unas cogas de comètas, per benlèu enfin defugir l’escrunaha de vòstras erranças nocturnas.
E se las comètas vos prenon, trobaretz dins lor selhatge las primalbas de qualques espèrs improbables e clars ont « la vida aitan lèu semblariá téner sens.»
Mas ailà, coma sempre, constataretz amb lo poèta qu’es encara la Dòmna qu’« invèrsa l’agait de l’esmai fins a l’èime, del fons sord de las nuèits fins a flor de primalba. » Una Dòmna que lo recuèlh tot li es dedicat.
Poèmas estraits del recuèlh
Capítol I
Estelum
« La constitucion de son esperit le condamnavat a totes los desirs : lo de son destin a los abandonar totes. (…) Senss èsser partisan de qualque ascetisme que foguèsse, aqueste òme aviá abdicat de totas las tòcas que sa natura li aviá destinadas. Naturalament bastit per l’ambicion, se deleitava pausadament de non n’aver cap. »
Fernando Pessoa (1888-1935)
« Lo libre de Vicente Guedes — Autobiografia de lo que non a jamai existit »
in Lo libre de l’inquietud
Poèma I
Vertat
Encara qu’autres còps esplugat de vertats,
enebriat de conte e mat de certitud,
declamavi sense èrnha una casta cançon,
color de personatge en trèsca d’avenirs,
solet per las andanas d’una ciutat desèrta,
pausi mon pas cortet subre los pasiments
de las páurs d’una rèba estranha qu’impalpabla,
que ditz l’unica fin qu’a totes nos espèra.
Los camins a l’entorn s’atisson a non èsser
qu’illusions fugidissas, vanas e deletèrias.
Son parets de vertat, mas non pas de vertut.
Res non ne tiraràs per amirar tos passes.
Ja que quand mòu, la nuèit, son mantèl de meçorgas,
sonque çò que còr canta a valor d’asuèlh viu.
Capítol II
Astres e desastres
« Me senti lo còr coma un pes inorganic. »
Fernando Pessoa (1888-1935)
« Lo libre del Baron de Teive — Educacion de l’estoïcian »
in Lo libre de l’inquietud
Poèma I
Luna
Tripas espelhandradas
als cinc caires de l’ombra,
la vertut regolinanta
d’aquela ciutat plan tròp vièlha
miralha un cèl
pesuc de verins e d’enganas,
estelalha d’òrbas promessas
que res jamai non pòt portar.
Una ciutat tan vièlha,
femna òrra que lusenta
coma bèstia lubrica,
mascla dins sa talent
de fotre la nuèit tota
a fòrça d’immolar
lo nom sieu ja perdut,
estorbissent silenci,
la ciutat s’entrevesca,
al canton de l’androna,
amb tos agaits fissants
còps de cotèls pel ventre
de las vastas tenèbras,
estèrles faisses de bordilhas
ont de paurasses van querrent
d’insanas magiscas febrosas.
Cada estèla una nafra
e cada astre un assalh,
lo cèl de tot enuèg
s’ensorra, crime lent
d’un temps que per gotet
t’adalís a te fondre
al mantèl de la nuèit
que voldriá t’amagar
l’amargor de las ondas
comolas de lagremas
que negan ja lo mond
dins sa mar plena e crusa.
E la lune d’argent
mèrma, sempre novèla.
Capítol IV
Primalba
« Non dormisses jol cipressièr
car non i a cap sòm en aquel mond. »
Fernando Pessoa (1888-1935)
« Iniciacion »
in Non i a pas de mòrt
Poèma I
Se despertar jols sicomòrs
Se procurar
los recuèlhs
Per comandar, aquò es simple :
Escrivètz dirèctament a TròbaVox, per corrièl, a l’adreiça qu’avètz aicí : troba.vox@wanadoo.fr
Retrobatz las òbras de Franc Bardòu dirèctament suls punts de véndias occitans coma Librairie Occitania (M. J. Thourel), Espaci Occitan dels Aups, La Tuta d’Òc.
