Cronicas
demiurgicas Vol.2
Los tres primièrs volumes d’aquelas Cronicas Demiurgicas se vòlon èsser un ramèl de clavèls, roges de sang e negres de revòlta e de resolucion. Dins los faits, cada poèma i es despausat, animat d’un fòc sempre viu, en memorial, a la grandor e a la dignitat eroïca dels milicians anarquistas de la 26ena colomna Durruti de l’armada Republicana non solament espanhòla, mas tanben catalana e basca, e de lors aligats, Brigadistas Internacionals, ara jaguts per l’eternitat a la talvèra del mond e de l’ancian camp de concentracion del Vernet, en país de Pàmias.
Dins una tradicion poetica de sirventés occitan medieval sanament eretada, revolucion passada e revòltas actualas se mèsclan, se respondon e se correspondon. L’autor dona la votz a un ateïsme libertari confrontat a un mond void de dieu e de providéncia, liurat a la sornura insondabla de l’uman capable d’embarrar son fraire, sa sòrre, lors enfants dins de camps de concentracion.
Mas i dona tanben la votz, dins una plan junguiana confrontacion dels opausats, a una esperança metafisica catara (o, al mens, gnostica) esperança d’autres revoltats, de l’esperit, aqueles, eles tanben tombats per lors idèas e lor fe, generosa mas tant insolenta a tota ierarquia coma o foguèron las anmas dels justes, mòrts dins aqueste borrièr de l’orror autoritarista
Poèmas estraits del recuèlh
Poèma 58
per Jarkof Maciborski (1.)
in memoriam
« L’èrba d’agram ieu l’ai culhida
sus la cròsa del paure mòrt.
Marrida grana, l’ai brandida
als quatre caires del mieu òrt. »
Joan Bodon (1920-1975)
in L’èrba d’agram – Sus las mar de las galèras
« Ajustam que de recórrer a las tropas colonialas, a las colomnas italianas, a l’aviacion alamanda, als bombardaments massises de las populacions civilas, tot aquò semenèt la páur, mas tanben la ràbia. Es vertat que la longor de la guèrra, las privacions, los pronostics escurs, minèron progressivament l’esperit de resisténcia de la populacion. Mas fòrça de combatents, a las oras ultimas quitament, refusèron de se descoratjar. A un oficièr francés que lo tractava amb mesprètz, un oficièr republican espanhòl, en retirada subre la termièra dels Pirenèus, se permetèt de dire : « Vos desiri de téner tant coma nosautres. » A el pensèri fòrça en junh de 1940. »
Pierre Vilar (1906-2003)
in La guèrra d’Espanha – Qué sabi ?
Castelhon de Farfanhan,
blanca tèrra de mistèris :
qui crida ton nom, ciutat,
demest tas roïnas sagnosas,
o pujant la Sèrra Larga ?
Qué mandan los crits de femnas
cap al cèl desesperat ?
Qui son los enfants que tomban,
dins la posca, còrs traucats,
del temps que passa la mauta ?
Castelhon de Farfanhan,
ont son passadas las anmas
que risián subre la plaça,
quand, lo trabalh plan complit,
docejavan las seradas ?
Castelhon de Farfanhan,
de sang va l’aiga del riu,
de lagremas e d’orrors.
Perqué non an pas fugits
tos enfants, tant qu’èra l’ora ?
Castelhon de Farfanhan,
los braves qu’an tengut Segre
tan longtemps coma o an pogut
ja se mèsclan a la tèrra
ont, per ela, an combatut.
E los rescapats s’enfonsan
dins lo còr de las tenèbras
ont lutaràn per la lutz.
Mas los tieus, riu Farfanhan,
cap a qué lor fas decisa ?
Qui nos dirà qué venguèron,
Castelhon de Farfanhan,
tos enfants prautits de balas
d’escupits e mai d’insultas,
quand los braus los i trobèron ?
1. Preisonièr politic mòrt al camp de concentracion del Vernet lo 21 de mai de 1940
Poèma 63
per Giovanni Zanella (3.)
in memoriam
« L’Evangèli de Joan es un libre que parla de la lutz qu’èsta en cadun de nosautres e non pas del còs que deuriam purificar per servir de supòrt a la resurreccion. Es un libre que parla d’amistat entre Jèsus e los òmes e non pas de relacion d’un mèstre a sos discípols. Es un libre que parla d’un mond qu’es estat abandonat al Diable, e non pas d’un mond que deu èsser reconquist per servir de basa al Reialme. Enfin, es un libre que despartís la practica de la justícia del sieu guerdon terrenal. Es un libre que parla d’un dieu impotent subre Tèrra. »
Pacôme Thiellement (nascut en 1975)
in La victòria dels Sense Rei
— Pèire, as perdut tan de temps a mentir,
contant qu’un dieu valent aparariá
los justes contra un mal que nos ablaca
e nos fa caire en sang dins la misèria :
ont es aquel que tan ne nos parlavas ?
— Joan, non cal pas jutjar sense saber
la volontat santa de Lo qu’o sap
tot e mai tu, que tu non te coneisses
que per l’anar del tieu dòl dins la guèrra,
ja que deman benlèu sen te’n vendrà.
— Res non vendrà, Pèire, d’aquel futur
que sang e dòl, patiment e vergonha !
Ja los potents, assedats de lagremas,
tuan e viòlan, sacamandan e brutlan
tot lo país que nos semblava nòstre.
— Ni non me’n cal ! Mon Dieu fa tota causa
e sap per ieu çò melhor e mai dreit.
— Aital te’n siá, ton mal mond, o te daissi
e sos potents que l’an fait a sa man.
S’un mond melhor ven, o farem nosautres.
3. Preisonièr politic mòrt al camp de concentracion del Vernet lo 18 d’agost de 1941
Poèma 90
per Paul Organov (5.)
in memoriam
« Las recèrcas colossalas ja complidas permeton d’afirmar que la repression que la menèran los rebèls foguèt globalament tres còps mai murtrièra que la de la zòna republicana. »
Paul Preston (nascut en 1946)
in Una guèrra d’exterminacion, Espanha, 1936-1945
Èran d’enfants esmarats
entre l’espèr e las bombas.
Èran cinc ventres cavats
per la talent e las ànsias.
Lors paires èran partits
defendre la Republica.
Davant la glèisa explosada
que servissiá d’espital,
lors maires donàvan d’aiga
als adalits sus la rota
coma als combatents leials,
defendent la Republica.
Quand vencèron los corbasses
e sas mautas d’assassins,
lèu executèron totes
los qu’èran estats fidèls
a l’aunida Republica
dels rotges, dels anarquistas.
Davant lors maires violadas,
fusilhadas sonque après,
lors cinc enfants alinhats
davant la paret de glèisa,
los tuèron per l’exemple,
un exemple « un, grand e liure »…
5. Preisonièr politic mòrt al camp de concentracion del Vernet lo 13 de mai de 1942
Se procurar
los recuèlhs
Per comandar, aquò es simple :
Escrivètz dirèctament a TròbaVox, per corrièl, a l’adreiça qu’avètz aicí : troba.vox@wanadoo.fr
Retrobatz las òbras de Franc Bardòu dirèctament suls punts de véndias occitans coma Librairie Occitania (M. J. Thourel), Espaci Occitan dels Aups, La Tuta d’Òc.
