Fòc als uèlhs ai
set de brasas
Dins aqueste primièr recuèlh de poèmas editat a çò de TròbaVox, Franc Bardòu, en tres capítols, explòra los camps mistics de l’oblit del ieu dins l’Èsser segon lo clima poetic d’unas tradicions josièvas (dins las piadas de Levi ibn Mar Shaol e d’Abraham Abolafia), musulmanas(en tot seguir Farîd-ud-Dîn’ Attâr e Jabir ibn Hayyan) puèi crestianas (aprèp Mèstre Eckhart e Joan de la Crotz). Coma de costuma, non causís pas entre las religions màgers, que mai li agrada la cabussada metafisica e extatica de l’esperit dins l’Esperit, segon de vias mai personalas.
Sa vision trinitària — paleocrestiana gnostica — de l’uman (còrs, anma, esperit) favoriza de perspectivas aital. Aquesta li permet de distinguir, d’una part, d’anmas que serián viradas cap a las solas satisfaccions del còrs e de sos apetisses sensibles : serián d’anmas encastradas dins la gàbia de l’ego.
Schopenhaueur e Leopardi an agut presentat l’èsser uman aital dins lor filosofia. Puèi, lor donant a s’exprimir per la votz de sa poesia, l’autor pensa discernir d’autras anmas que, per astre, lor esperit las atrairiá mai que non pas lor còrs. Segon lo poèta, la rason d’èsser de l’esperit seriá de restacar la consciéncia dels èssers a l’Èsser. S. freud assimilava amb desfisança a un « sentiment oceanic » coman a mantas òbras artisticas un tal restacant, mentre que son confraire, C.G. Jung rapropchava aqueste fait, artisticament observat, de la « percepcion de l’Unus Mundus » dels ancians alquimistas.
Aqueste camp poetic se donar de restituïr lor votz a las anmas que l’esperit auriá cridadas, dins un mond ont son que passa per seriosa l’expression de las que demòran engabiadas dins l’estreita sensualitat exclusivament fisica. S’agiriá donc d’una poetica de l’anamnesia, element de fe que demòra fins ara omnipresent dins l’ensemble de l’òbra d’aiceste autor.
Cal enfin ajustar qu’aqueste recuèlh es illustrat per de dessenhs que los a complits lo poèta el-meteis.
Poèmas estraits del recuèlh
Capítol I
Fòc als uèlhs
Poèma XIII
Fòc als uèlhs, ai set de brasas !
Pel tieu desèrt, vei-lo : mon prèc se pausa,
ja qu’amor perd tre qu’a tu non se fisa.
Còr adalit, mai crus que sal de gresa,
cap espotit, carn dessecada e nusa,
en ta man d’èrm ai ma trevança mesa.
Coma en la flamba insotmesa,
ai a planponh manejada la brasa
qu’en la carn branda, estela d’ambra nusa.
Per tu, qu’o vòls, ma tèrra trasi e pausi,
son pes de dòl, sa pasta aspra de gresa,
fòra la flamba. Al vent èbri la fisi.
A sa lutz l’arma se fisa,
querrent amont, que i a la taula mesa,
un gòt de sang, un pan de santa gresa.
L’aura enebida atisa ja las brasas
qu’al cèl estant mon pè trepant s’i pausa,
dançar ferotge al cau de l’ombra nusa.
Ta clamença, dòna nusa,
oferís cara a l’arma que t’i fisas.
Sul tieu sen d’aur, la man d’amor se pausa
al tieu comand, revoltada e sotmesa.
Ton còs de mèl alambra mar de brasa :
ès aura en flamba e, pasmens, òrt en gresa.
Esperit, sol per la gresa,
dintra al jardin, torna dins la carn nusa
d’aquela femna, e son alen de brasa
vendrà lo riu de lutz qu’a tu se fisa
per alargar la cèla onte l’an mesa.
Un rai de jorn dins l’ompla nuèit se pausa.
Ta crida en mon si se pausa,
tròn de desir que m’espèra a la gresa.
Ta man d’amor sul còr mieu ja s’es mesa :
selva de l’arma e jardin de carn nusa,
desèrt de sen qu’a l’esperit se fisa,
tota ma tèrra a ta crida ven brasa.
La prèga pausa en ton nom sa votz nusa,
dolor de gresa, e sa claror desfisa
tota mòrt mesa aiga en la set de brasa.
Capítol II
Ai set de brasas
Poèma II
Lo primièr còp que la vegèri
èra pas encara qu’en sòmi
tra lo mormolh de las estelas.
Lo segond còp, èra mistèri :
son image preciós e lèri
trebolèt tota ma carn d’òme.
Sortiguèt risenta del temple
quand lo còr me quitèt de sempre.
Per la tornar veire, alavetz,
me faguèri prèire, e preguèri.
Cada alba, cada nuèit, cada ora,
cada moment me l’aluenhava.
Cada respir veniá sospir,
cada batèc de còr pregària,
e lo còr mieu, dins la poscalha,
bategava dins las sias piadas.
Aiceste amor li declarèri
de genolhós davant son ombra.
Me diguèt : « Non es pas de creire. »
Adonc li donèri la luna,
las estelas e lo solelh,
en tot li contar, la votz frèula,
que res passava pas sa gràcia
e que m’èra reina del cèl.
Ambe un prèire, non podiá viure,
çò me mandèt, un jorn de fèsta.
Mièlhs li agradava, de solesa,
s’anar pèrdre de per l’ermàs.
Me faguèri sable al desèrt,
mas las lagremas de mos uèlhs
lo faguèron lèu verdejar.
M’oferiguèri ram de flors.
D’unas flors, non ne voliá gaire.
Per ela, dòna nòbla e sàvia,
ben m’auriá calgut un palatz
amb de fonts al còr de jardins
marmats, daurats e ciselats
coma unes joièls de divèssa.
Me faguèri cap guerrejaire,
puèi li oferiguèri un empèri.
Me preguèt de li anar cercar
lo secret de la flamba verda
que la fariá viure per sempre
e mai un drac plan lo parèsse.
Sens soscar mai, li partiguèri
quèrrer lo fòc que reclamava.
O risquèri tot, o perdèri,
e mai lo sen e lo dormir.
Amador, semblavi la flamba
que me demandava la dòna.
Non aguèri ni ben ni mal
quand la gola del drac terrible
me vomiguèt l’alen brandal
que del verd secret me gardava.
Amor solet me fasiá lei,
e sa lei èra de brandar.
Tant d’amor me consumiguèri !
I brutlèri la grand tristesa
que me nafrèt al fons de l’anma
quand foguèri al palatz tornat.
Ma dòna s’èra maridada
amb un guerrièr de son armada.
Lai me daissèt, suplicador,
al pè del sieu sèti de reina.
Lo rei, gelós, me condemnèt
a crebar sus un brutlador.
Amor es fòc, mas es sabiesa,
que la rason n’es son que’l fum.
Quand tombèt la cendre darrièra
se daissèt préner per l’eslauç
que d’al fons del si me montava.
Escafèt messorga e fadesas :
las ròsas mai bèlas passisson,
mas non pas la lutz d’al fin fons.
Dins sa clartat mon còr perdèri
del sieu brandar enamorat.
Capítol III
Uèlhs de brasas
Poèma II
Me foguèt dit que Belibasta,
trevant sas tèrras interditas,
s’arrestèt, lagremas als uèlhs,
davant las pauras cendras negras
de’N Felip d’Alairac, bon òme
qu’avián cremat nud sus la plaça
del temps qu’encara a tots clamava
qu’èra, el, « amor e vertat ».
Lo fugitiu del còr nafrat
trepèt sus la posca tragica
en tot levar braces al cèl,
e cridèt sus la plaça voida :
« Ont ès, amor ? Ont ès, vertat ? »
Lo vent que te pòrta t’empòrta.
Quita aicí çò que’t pòt portar
se’n l’Etèrn botas ton despòrt.
Se procurar
los recuèlhs
Per comandar, aquò es simple :
Escrivètz dirèctament a TròbaVox, per corrièl, a l’adreiça qu’avètz aicí : troba.vox@wanadoo.fr
Retrobatz las òbras de Franc Bardòu dirèctament suls punts de véndias occitans coma Librairie Occitania (M. J. Thourel), Espaci Occitan dels Aups, La Tuta d’Òc.
